Hannah and Her Sisters (1986)- Woody Allen-Μπροστά στο θάνατο

Η υπόθεση

Το έργο «Η Χάνα και οι Αδελφές της» περιγράφει την ζωή μιας ευρύτερης οικογένειας. Αν και από το τίτλο φαίνεται ότι ο πρωταγωνιστικός ρόλος ανήκει στην Χάνα, στην πραγματικότητα το έργο αφιερώνει πολύ λίγο χρόνο σε αυτήν. Αντίθετα ο κύριος χρόνος καταναλώνεται σε ιστορίες ατόμων που έχουν κάποια σχέση με την Χάνα.

Ο θεατής παρακολουθεί στην ουσία τρεις ιστορίες που διαπλέκονται μεταξύ τους. Η πρώτη ιστορία αφορά τον σύζυγο της Χάνα και την παράνομη ερωτική σχέση του με την αδελφή της Λή. Η δεύτερη ιστορία αφορά τον πρώην άντρα της τον οποίο παίζει ο ίδιος ο Woody Allen ως Μίκη. Ο Μίκη είναι ένας υποχονδριακός ο οποίος όταν κάποια στιγμή νομίζει ότι έχει καρκίνο στον εγκέφαλο περνάει κρίση και αναθεωρεί την ζωή του. Τελικά ερωτεύεται και παντρεύεται την άλλη αδελφή της Χάνας την Χόλυ. Η τρίτη ιστορία ασχολείται με την ναρκομανή Χόλυ η οποία προσπαθεί να γίνει ηθοποιός και αποτυγχάνει. Τελικά ύστερα από διάφορες περιπέτειες και αποτυχίες στον επαγγελματικό και ερωτικό τομέα στρέφεται στο γράψιμο και παντρεύεται τον Μίκη. Μια επιπλέον μικρή ιστορία που απασχολεί το έργο είναι η ζωή των γονιών των τριών αδελφών.

Η δομή

Το έργο καλύπτει το διάστημα δύο ετών ξεκινώντας από ένα οικογενειακό δείπνο ευχαριστιών στο σπίτι της Χάνας και του άντρα της Έλιοτ και κλείνοντας με ένα ακόμα τέτοιο δείπνο 2 χρόνια μετά. Το γεγονός ότι ο χρόνος της ταινίας οριοθετείται από το γεύμα ευχαριστιών έχει συμβολικό χαρακτήρα. Από την αρχή του έργου ως το τέλος οι ήρωες θα έχουν θέση σε κίνδυνο και θα έχουν τελικά ανακτήσει όλα τα στοιχεία για τα οποία θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες και ευτυχισμένοι: την υγεία τους τις μεταξύ τους σχέσεις, τον έρωτα και την αγάπη, την επαγγελματική τους επιτυχία. Η μέση της ιστορίας σηματοδοτείται με ένα ακόμα δείπνο ευχαριστιών το οποίο αποτελεί την ιστορία και τους χαρακτήρες της το σημείο της αποφασιστική καμπής.

Οι αναστατώσεις και οι εντάσεις που άρχισαν να διαφαίνονται στο πρώτο δείπνο έχουν πια βρει τη λύση τους στο τελευταίο δείπνο. Η παράνομη ερωτική σχέση του Έλιοτ με την Λη έχει διακοπεί και η Λη έχει παντρευτεί κάποιον άλλο. Ο Έλιοτ και η Χάνα είναι ξανά αγαπημένοι. Η Χόλυ και ο Άλλεν έχουν γνωριστεί ερωτευτεί και παντρευτεί αποκτώντας την πολυπόθητη ισορροπία που έλειπε και από τους δύο. Μέσα σε όλο αυτό το διάστημα των αναταράξεων η μόνη που έχει μείνει ίδια είναι η Χάνα. Από την αρχή άλλωστε ήταν ο μόνος χαρακτήρας που είχε δηλώσει ότι είναι ικανοποιημένη και ευτυχισμένη με την ζωή της και γι’ αυτό το έργο δεν αφιερώνει ιδιαίτερο χρόνο στη δική της ιστορία. Είναι επίσης ο μόνος χαρακτήρας που μοιάζει δυνατός και αυτάρκης κάτι για το οποίο της κατηγορούν όσοι είναι γύρω της, οι αδελφές της και ο άντρας της.

Το έργο στηρίζεται σε μια σειρά από επεισόδια που προχωρούν τον θεατή με μικρά άλματα μέσα στο χρόνο και στην εξέλιξη του μύθου των τριών κύριων ιστοριών. Το καθένα από αυτά σηματοδοτείται από μια μαύρη οθόνη (ένα fade in /fade out) και μια φράση- τίτλο. Μέχρι το τέλος της ταινίας ο θεατής αντιλαμβάνεται ότι ο τίτλος αυτός έχει ειρωνική χρήση.

Η σκηνοθεσία

Το έργο δίνει την αίσθηση μια νουβέλας, καθώς περιγράφει με μεγάλη γλαφυρότητα τους χαρακτήρες του έργου και τις εσωτερικές συγκρούσεις τους μέσα στο περιορισμένο χρονικό διάστημα των 2 ετών. Η προσωπική σφραγίδα του Γούντυ Άλλεν είναι ιδιαίτερα εμφανής στην σκηνοθεσία. Αν και στο έργο δεν υπάρχει κάποιος αφηγητής, ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένος, οι διαφορετικές αλληλένδετες ιστορίες, τα μικρά επεισόδια, η ειρωνική χροιά στους τίτλους, οι σκέψεις των προσώπων που ακούγονται, το ίδιο το θέμα των ιστοριών, μεταφέρουν τόσο έντονα την σφραγίδα του σκηνοθέτη που ο θεατής έχει σαφώς την αίσθηση ότι την ιστορία του τη διηγείται ο ίδιος ο Γούντυ Άλλεν.

Η ένταση στο έργο αυτό δημιουργείται επειδή ο θεατής έχοντας το προνόμιο να ακούσει τις εσωτερικές σκέψεις των πρωταγωνιστών αλλά και βλέποντας όλα τα σημαντικά επεισόδια της ζωή τους έχει περισσότερες πληροφορίες για το τι πραγματικά συμβαίνει από τους χαρακτήρες του έργου. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου οι τρεις αδελφές έχουν βγει για φαγητό. Η κάμερα γυρνάει γύρω από το τραπέζι τους κυκλώνοντας τις αδελφές ενώ η ένταση ανάμεσα τους ξεσπάει. Η συμπεριφορά τους μοιάζει αδικαιολόγητη. Όταν η Λη ξεσπάει σε κλάματα και οι δύο αδελφές αναρωτιούνται γιατί αντιδράει τόσο έντονα. Οι θεατές γνωρίζουν οτι είναι από τύψεις.

Το περιεχόμενο

Ο υποχονδριακός Μίκη είναι αυτός που θέτει το ερώτημα της ταινίας. Όταν νομίζει ότι θα πεθάνει έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα ποιό είναι το νόημα της ύπαρξης. Στο ερώτημα αυτό λέει οτι ενώ τόσοι σπουδαίοι διανοητές έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν κανείς δεν έχει βρει μια απάντηση αρκετά πειστική και επιτυχημένη. Την απάντηση αυτή ο Μίκη θα την αναζητήσει στη θρησκεία χωρίς επιτυχία.

Αντίστροφα όταν ο Έλιοτ εξομολογείται τα αισθήματα του στην Λη, λέει οτι έχει την απάντηση του. Είναι σαν η απάντηση του Έλιοτ, ο έρωτας, δηλαδή, να είναι η απάντηση που αναζητά ο Μίκη για το νόημα της ζωής. Είναι όμως έτσι; η ιστορία του έργου και ο χρόνος που περνάει αποδεικνύει ότι ο έρωτας του Έλιοτ και της Λη είναι ένα περαστικό πάθος χωρίς κάποια μακροχρόνια συνέπεια. Η υπόλοιπη ταινία και ήρωες με τα σκαμπανεβάσματα τους και τις περιπέτειες τους έρχονται ως απάντηση στο ερώτημα του Μίκη και της ταινίας. Αυτό που μετράει τελικά είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και οι στιγμές που τις καθορίζουν και τις σηματοδοτούν.