Saturday, January 12, 2013

Η ζωή του Πι (Life of Pi)- Ang Lee


Μια ταινία γεμάτη μαγευτικές εικόνες που αποδεικνύει ότι η σύγχρονη τεχνολογία έχει νόημα όταν πραγματικά υπηρετεί τις ιδέες της ταινίας και δεν χρησιμοποιείται μονάχα για εντυπωσιασμό.


Η υπόθεση
Ο Ινδός Πι γεννιέται και μεγαλώνει μέσα στο ζωολογικό κήπο του πατέρα του σε άμεση επαφή με τα άγρια ζώα. Η παιδική του ηλικία σημαδεύεται από την αναζήτηση του θεού και της θρησκείας μέσω της οποίας προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο. Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ζωολογικός κήπος ωθούν το πατέρα του στην απόφαση να μεταφέρει τα ζώα και την οικογένειά του από την Ινδία στο Καναδά, όπου θα μπορέσει να πουλήσει τα ζώα για να ζήσει ο ίδιος και η υπόλοιπη οικογένεια. Το ταξίδι τους όμως, διακόπτεται καθώς το πλοίο που τους μεταφέρει, ναυαγεί. Ο Πι είναι ο μοναδικός που σώζεται καθώς καταλήγει σε μία σωσίβια λέμβο με μοναδικούς συνεπιβάτες, μια ζέβρα με σπασμένο πόδι, ένα ουραγκουτάγκο, μια ύαινα και μια τίγρη. Μέσα στις πρώτες μέρες η ύαινα σκοτώνει πρώτα τη ζέβρα και ύστερα τον ουρακοτάγκο.  Σύντομα ή τίγρη αντεπιτίθεται και σκοτώνει την ύαινα αλλά και επιβάλλει στον Πι να ζει σε μια σχεδία που έχει δέσει πάνω στη βάρκα. Όσο ο καιρός περνάει ο Πι προσπαθεί να εκπαιδεύσει την τίγρη ώστε να πετύχει μια ισορροπημένη συμβίωση άλλοτε με μικρότερη και άλλοτε με μεγαλύτερη επιτυχία. Ύστερα από πολλές περιπέτειες η τίγρη και ο Πι φτάνουν στο Μεξικό, όπου η τίγρη εξαφανίζεται στη ζούγκλα και ο Πι διασώζεται από τους ντόπιους. Όταν καταφθάνουν οι υπάλληλοι της εταιρείας, στην οποία ανήκε το πλοίο, αρνούνται να πιστέψουν την ιστορία του. Ο Πι εξαναγκάζεται να δώσει μια διαφορετική εξιστόρηση της επιβίωσης του, μια ιστορία τόσο σκληρή και άσχημη που τελικά κανείς δεν αναλαμβάνει να την καταγράψει και να την αφηγηθεί.    

Η σκηνοθεσία


Ο Ang Lee είναι ένας χαμαιλέοντας της σκηνοθεσίας που αλλάζει στυλ ανάλογαμε το είδος της ταινίας που σκηνοθετεί. Το Λογική και Ευαισθησία διέθετε την αισθητική και τα χρώματα μιας κλασικής σειράς του BBC, ενώ ο Τίγρης και ο Δράκος περιείχε την καλλιγραφία και την επιτήδευση του Κινέζικου πολιτισμού. Με αντίστοιχο τρόπο, στο έργο αυτό ο Ang Lee φαίνεται επηρεασμένος από την παράδοση του ινδικού κινηματογράφου καθώς παλεύει να ντύσει το έργο με υπέροχες εικόνες από τη φύση, εικόνες με ιδιαίτερη συμβολική αξία. Οι εικόνες αυτές δεν είναι πραγματικές αλλά έχουν στηθεί μέσα σε έναν υπολογιστή. Το γεγονός αυτό όμως δεν μειώνει την αισθητική τους ούτε και τη δύναμή τους καθώς πραγματικά υπηρετούν την υπόθεση και το βαθύτερο νόημα του έργου. Πέρα από το σκηνοθέτη όλοι οι  ψηφιακή εικόνας είναι οι αφανείς ήρωες ενός έργου που πραγματικά σε ωθεί να το δεις σε 3D μορφή και σε μια οθόνη με όλα τα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας.
Εξαιρετικό έπαινο για τη σκηνοθεσία του Ang Lee  αλλά και ακόμα περισσότερο για την ηθοποιία του Suraj Sharma αποτελεί το γεγονός ότι αν και το έργο στην ουσία είναι ένας μακρύς μονόλογος δεν κουράζει το θεατή.
  
Οι ιδέες
Η ζωή του Πι περιέχει δύο χωριστές ιστορίες. Στην πρώτη ο ήρωας επιβιώνει του ναυαγίου έχοντας συντροφιά μια επιθετική τίγρη την οποία δεν μπορεί να σκοτώσει και με την οποία οφείλει να συμβιώσει. Στη δεύτερη ιστορία, η βάρκα των επιζώντων εκτός από τον ίδιο περιλαμβάνει ένα πληγωμένο ναύτη, ένα επίβουλο μάγειρα και τη μητέρα του. Οι πρωταγωνιστές της δεύτερης ιστορίας δηλαδή μετατρέπονται στα ζώα της πρώτης και η τίγρη συμβολίζει τη δολοφονική πλευρά του ίδιου του Πι. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πραγματική ιστορία του Πι διαμορφώνεται ως εξής :Ο μάγειρας- ύαινα δολοφονεί τον ναύτη- ζέβρα και τη μητέρα του Πι - ουραγκοτάγκο ώστε να επιβιώσει ο ίδιος, γεγονός που σπρώχνει την τίγρη- Πι να τον σκοτώσει. Μετά τη δολοφονία του μάγειρα ο Πι οφείλει να επιβιώσει μόνος του, στον απέραντο ωκεανό, με τη συνείδηση ( =με την τίγρη) ότι είναι ικανός να σκοτώσει κάποιον άλλο άνθρωπο. Το ερώτημα που θέτει το έργο είναι ποιά από τις δύο αυτές ιστορίες προτιμούμε εμείς οι θεατές να δούμε και να ακούσουμε: τις φανταστικές αλλά άκρως συμβολικές περιπέτειες του Πι ή μια αλήθεια που είναι υπερβολικά σκληρή και άσχημη; Στο δίλημμα αυτό η ταινία η ίδια επιλέγει το παραμύθι από την αλήθεια και εφόσον εμείς πήγαμε να τη δούμε σε ένα βαθμό έστω και ασυνείδητα έχουμε ήδη επιλέξει το παραμύθι.
Το δίλημμα αυτό, όμως, κρύβει μία ακόμα πτυχή πολύ πιο καίρια. Η αρχή του έργου είναι αυτή που σηματοδοτεί την ιδέα που στην ουσία αυτό επεξεργάζεται. Οι σκηνές αναζήτησης του Θείου από τον Πι στον Ινδουισμό, τον Χριστιανισμό και τον Μωαμεθανισμό μοιάζουν αδικαιολόγητα εκτεταμένες και σε ένα βαθμό ασύνδετες με τη συνέχεια του έργου, ωσότου αυτό να ολοκληρωθεί και το βαθύτερο νόημα του να αποκαλυφθεί. Το πραγματικό, λοιπόν ερώτημα της ταινίας είναι εάν κάποιος θα πρέπει να πιστεύει στο θεό ή όχι (ανεξάρτητα θρησκείας). Και το έργο απαντά ότι εάν η πίστη στο θεό μπορεί να κάνει την ανθρώπινη ύπαρξη πιο εύκολη και πιο ευχάριστη, τότε καλό είναι να επιλέξουμε την πίστη ακόμα και εάν αυτή δεν είναι αλήθεια αλλά μονάχα ένα ενδιαφέρον και ευχάριστο παραμύθι. Εάν λοιπόν κάποιος ενοχληθεί με τον έντονο θρησκευτικό προσανατολισμό της Ζωής του Πι, ας αναλογιστεί ότι το έργο δεν αναλαμβάνει να λύσει το δύσκολο ερώτημα του εάν υπάρχει θεός ή όχι. Απλά προτείνει ότι η ζωή είναι πιο εύκολη με μια, έστω και φανταστική, πίστη, και ότι κατά περιστάσεις η αλήθεια είναι ίσως υπερτιμημένη.

4 comments:

OdDiTy said...

- Λοιπόν, ποια ιστορία προτιμάς;
- Αυτή με την τίγρη.
- Αυτή είναι η καλύτερη ιστορία.
- Ευχαριστώ.
- Το ίδιο ισχύει και για τον Θεό.

Όμορφη ταινία και αυτό που μου άρεσε περισσότερο είναι πως σε αυτόν τον απλό διάλογο του τέλους σου χαρίζει όλο της το νόημα.

Anonymous said...

Καλησπέρα,

Συνοπτική και ουσιαστική η παρουσίασή σας.

Θα έλεγα ότι η ταινία μιας παρουσιάζει κινηματογραφικά ΜΙΑ ιστορία για την ζωή του ΠΙ.
η δευτερη είναι μια αφήγηση που διαρκεί 3 λεπτα το πολυ και αποτελεί μια συμβολική ερμηνεία της ιστοριά που μας έχει δωθεί κινηματογραφικά στην υπολοιπη διάρκεια της ταινιας. Εκτός του ότι η δεύτερη ιστορια δινεται ως αφήγηση, είναι και εντελώς αντικινηματογραφική για δύο ΄λογους:

1. γιατί θα σπέυσουμε να πουμε ότι: αυτή ειναι η αληθινή ιστορια και θα ξεχάσουμε την προηγούμενη.
2. επειδή το να ωθείς τους θεατές να βλέπουν συμβολικά μια κινηματογραφική ιστορία είναι πολύ κακό για τον ίδιο τον κινηματογράφο, ο οποίος δημιουργει τον δικό του κόσμο, εμφανίζει το νόημα του με τις εικόνες του και δίνει την δική του -κινηματογραφική- αλήθεια. Το να τον υποβιβάζεις σε ένα συμβολικό και μόνο "όχημα" απλώς αναπαράγει το κύριο ρεύμα που θελει να βλέπει το σινεμά συμβολικά, αλληγορικά, ψυχαναλυτικά (ή ό,τι άλλο) αλλά όχι κυριολεκτικά ή άμεσα.

Τέλος, ένα μικρό σχόλιο για την "απάντηση" που ενδεχομένως επιχειρεί να δώσει ο Λι με την ταινία του σχετικά με τον Θεό.

Το να πούμε ότι αν ειναι ωφελιμό για μένα , για σένα, ή για τον καθένα να πιστεύει στον Θεό επειδή τοτε η ζωή του γίνεται καλύτερη, πιο υποφερτή ή ό,τι άλλο, είναι μια πραγματιστική ωφελιμιστική οπτική που όμως αντιστρέφει το σχήμα Αληθινο-Ωφελιμο που βρίσκουμε σε όλες ανεξαιρέτως τις μονοθεϊστικές θρησκείες.

η θρησκεία θα σου πει: είναι Αληθεια οτι ο Θεος υπαρχει γι αυτο...

Εδω ο Λι (και η όλη μοντερνα προσέγγιση) λέει: αν είναι οφέλιμο τοτε μπορεις να πιστευεις οτι Θεος υπαρχει στ' αληθεια. η σχεση αληθινού και ωφέλιμου αντιστρέφεται.

Καλή συνέχεια με τις παρουσιάσεις! σας παρακολουθώ πάντα, αλλά σπανίως αφήνω σχόλιο.

Helen Tragea \ Ελένη Τραγέα said...

Μου άρεσε πολύ το σχόλιο σας.
Στο νο 2 φαίνεται ότι είστε υποστηρικτής της φαινομενολογικής κριτκής θεωρίας του κινηματογράφου όπου πραγματοπιείται αυτό ακριβώς που περιγράφετε: το έργο δηαλδή κρίνεται ως έχει και όχι ως σύμβολο. Θεωρώ ότι η προσέγγιση αυτή έχει ενδιαφέρον, χωρίς όμως να θέλω να αποκλείσω τη ψυχαναλυτική ή οποιαδήποτε ανάλυση του οποιοδήποτε έργου. Η κάθε προσέγγιση άλλωστε μπορεί κάτι να έχει να προσφέρει ανά περίπτωση.
Όσο για την απάντηση του Ανγκ Λι περι θεού αν και ωφελιμιστική -όπως λέτε και εσείς- την βρίσκω φιλελεύθερη και αυτό με ανακουφίζει και με χαροποιεί.

jultsamal said...

καπως ετσι το ειδα με λογια

χρειαζομαστε ο θεος ή φυση ή πνευμα να μεινει ζωντανο, ελευθερο και να ανακαμψει απο τα χτυπηματα' ψυχη και σωμα.

να αφησουμε ησυχο ο,τι δεν καταλαβαινουμε γιατι στην αντιθεση μας με την φυση βγαινουμε χαμενοι κι ειναι ο,τι χρειαζομαστε να καταλαβουμε

συμβολικα η τιγρης ειναι το αγριο και θειο που κοιταμε πως να δαμασουμε και να εξαντλησουμε αντι να συμβιωσουμε και να συνυπαρξουμε ως εχει...

τα αρχεγονα ενστικτα οι αισθησεις περα απο τις βασικες ειναι εκ φυσεως οπλα επιβιωσης και χειραφετησης μας

δαιμονια κοντρα σε οσα αντιθετα θελουν να επιβληθουν να κυριαρχησουν να μας εξαθλιωσουν
και αν ειναι να πεθανουμε θα πεθανουμε ακεραιοι
φυλαγοντας τα ως σπλαχνο μας και κορη οφθαλμου...