Tuesday, January 24, 2006

Για ΙΕΚ , μάθημα 14

Λεξικό όρων για την ανάλυση έργων ζωγραφικής

3. Λεξικό όρων για την ανάλυση έργων ζωγραφικής.
1. Χαρακτηριστικά Χρώματος
α)Τόνος : ο βαθμός φωτεινότητας του χρώματος. Η αλλοίωση που επιδέχεται το χρώμα στην πορεία του προς το φως ή το σκοτάδι. Η τονική διαβάθμιση χρησιμοποιείται στη ζωγραφική για να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση του όγκου. Το χρώμα που τείνει προς το άσπρο έχει μεγαλύτερη τονικότητα. ( Το ρόζ έχει μεγαλύτερη τονικότητα από το βαθύ κόκκινο.
β)Απόχρωση: το όνομα του χρώματος (κόκκινο).
γ)Κορεσμός: το ποσοστό καθαρότητας του χρώματος (χαμηλού κορεσμού κόκκινο είναι το ροζ)
2. Γραμμές
α) ευθείες: γενικά όταν ένα έργο στηρίζεται σε ευθείες γραμμές (κάθετες και οριζόντιες, διαγώνιες) δίνει έμφαση στην προοπτική, στην καθαρότητα του σχεδίου και τη στατικότητα.. Οι διαγώνιες γραμμές δημιουργούν ένταση. Οι οριζόντιες προσδίδουν στο έργο την αίσθηση της ηρεμίας. Οι κάθετες της τάξης και της αυστηρότητας.
β) καμπύλες: οι έντονες καμπύλες δίνουν την εντύπωση της κίνησης και της ρυθμικής εναλλαγής. Το έργο που στηρίζεται σε καμπύλες γραμμές γίνεται πιο ανάλαφρο και πιο κομψό.
3. Αναλογίες: οι σωστές αναλογίες σε ένα πίνακα δίνονται με άξονα τον άνθρωπο, ο οποίος και αποτελεί τον φυσικό δέκτη του έργου. Με τις σωστές αναλογίες αποφεύγονται λάθη στην κλίμακα και αφύσικες παραμορφώσεις. Δίνεται καλύτερα η αίσθηση της ορατής πραγματικότητας.
4. Ισορροπία σύνθεσης: Η ισορροπία σε ένα έργο επιτυγχάνεται όταν οι επιμέρους μορφές είναι τοποθετημένες ισόρροπα σε σχέση με τον οριζόντιο και κάθετο άξονα του πίνακα. Εάν έχουν χρησιμοποιηθεί οι σωστές αναλογίες και η σωστή κλίμακα η αίσθηση της ισορροπίας εντείνεται.
5. Ενότητα: ενότητα έχει ένα έργο όταν συνενώνονται όλα τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης δομικά (σχέδιο) και μορφικά (χρώμα) με τέτοιο τρόπο ώστε να αξιοποιούνται όλες οι εκφραστικές τους δυνατότητες.
6. Έμφαση: έμφαση δίνεται σε ένα ορισμένο τμήμα του έργου με τους εξής τρόπους: α) με το σχέδιο: το σημαντικό κομμάτι ζωγραφίζεται σε μεγαλύτερη κλίμακα (ιερατική προοπτική – π.χ. Αιγυπτιακά).
β) με το χρώμα ή φως : ζωγραφίζοντας το πιο σημαντικό τμήμα με κάποιο έντονο θερμό χρώμα (π.χ. κόκκινο) ή δίνοντας την αίσθηση του έντονου φωτός σε ένα σημείο του πίνακα γ) εκμεταλλευόμενος τους κανόνες της ισορροπίας: η περιοχή κοντά στο κέντρο του πίνακα, στο σημείο δηλαδή τομής του οριζόντιου και κάθετου άξονα τραβά την προσοχή του θεατή.
7. Ρυθμός: είναι η εσωτερική οργάνωση και διάταξη των επιμέρους στοιχείων του έργου που χαρακτηρίζεται από την επανάληψη σύμφωνα με συγκεκριμένες μερικές σχέσεις και αναλογίες.
8. Υφή: ονομάζεται ο τρόπος με τον οποίο ο ζωγράφος έχει χειριστεί την επιφάνεια του έργου (π.χ. οι πινελιές του), ο οποίος επηρεάζει σημαντικά την εντύπωση που αφήνει το έργο στον θεατή.

4 comments:

jf said...

Γεια σου Ελένη.

Ενδιαφέροντα τα μαθήματά σου περί της Ιστορίας της Τέχνης!

Ως 'της Τέχνης... Ερασιτέχνις', θα επιθυμούσα να με πληροφορήσεις -εφόσον φυσικά το θες- τις πηγές των γραφομένων σου.

Σε χαιρετώ

Helen Tragea \ Ελένη Τραγέα said...

Παραθέτω εδώ τη βιβλιογραφία που έδωσα και στα παιδιά στα ΙΕΚ. Φυσικά υπάρχουν και άλλα πολύ καλά βιβλία. Το καλύτερο εισαγωγικό βιβλίο κατά την άποψη μου στην Τέχνη είναι αυτό του Gombrich
1. E. H. Gombrich: Ιστορία της Τέχνης (την πιο πρόσφατη έκδοση που θα βρείτε στα βιβλιοπωλεία- Το καλύτερο εισαγωγικό βιβλίο στη Ιστορία της Τέχνης κατά την άποψη μου. Δυστυχώς το κομμάτι της μοντέρνας τέχνης δεν είναι ιδιαίτερα εκτενές)
2. Η.Η. Arnason: Η Ιστορία Της Σύγχρονης Τέχνης, Ζωγραφική, Γλυπτική, Αρχιτεκτονική, Φωτογραφία, εκδόσεις Παρατηρητής
3. Χερμπερτ Ρήντ: Ιστορία της Μοντέρνας Ζωγραφικής, εκδόσεις Υποδομή (πολύ κατατοπιστικό ίσως με περισσότερες λεπτομέρειες από ότι χρειάζεται ένας μη εξειδικευμένος αναγνώστης)

_________________________________________________________________


Ειδικά θέματα:
1. Γιάρομιρ Μάλεκ: Αίγυπτος
2. Δοξιάδη Ευφροσύνη: Τα πορτρέτα του Φαγιούμ, εκδόσεις Αδάμ ( με πολύ καλές εικόνες)
3. Sinclair Hood: Η τέχνη στην Προϊστορική Ελλάδα, εκδόσεις Καρδαμίτσα
4. Δημητρίου Θεοχάρη Ρ.¨Νεολιθικός Πολιτισμός, Σύντομη Επισκόπηση της Νεολιθικής στον Ελλαδικό Πολιτισμό, Μορφωτικό Ίδρυμα Τραπέζης
5. Scheibler Ingeborg: Ελληνική Κεραμική, Παραγωγή, Εμπόριο και χρήση των αρχαίων ελληνικών αγγείων, εκδόσεις Καρδαμίτσα
6. J.J. Pollitt: Η ελληνιστική τέχνη (πολύ κατατοπιστικό βιβλίο για τη συγκεκριμένη τέχνη)
7. Dodds E.R. : Οι Έλληνες και το Παράλογο, Ινστιτούτο του βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα (αναφέρεται στις δοξασίες που έτρεφαν οι αρχαίοι έλληνες και στο πως λειτουργούσε η κοινωνία τους. Εξαιρετικά ενδιαφέρον και πολύ καλογραμμένο)
Καλή μελέτη!

jf said...

Καταρχάς σ'ευχαριστώ πολύ για την άμεση ανταπόκριση. Κατά δεύτερον για όλην αυτή τη βιβλιογραφία.

Ειδική καθόλου δεν είμαι, χαίρομαι όμως που επιβεβαιώνομαι για 'Το Χρονικό της Τέχνης' [Ιστορία της Τέχνης] του Gombrich ως ένα σωστό ξεκίνημα!
Όντως είναι ένα πολύ καλό εισαγωγικό βιβλίο που με παρακίνησε για κάτι παραπάνω.

Σ' ευχαριστώ

Anonymous said...

Συγχαρητήρια για το blog σου και για τη γνώση που τόσο απλόχερα προσφέρεις!


Καλό βράδυ