Για ΙΕΚ , μάθημα 14

Λεξικό όρων για την ανάλυση έργων ζωγραφικής

3. Λεξικό όρων για την ανάλυση έργων ζωγραφικής.
1. Χαρακτηριστικά Χρώματος
α)Τόνος : ο βαθμός φωτεινότητας του χρώματος. Η αλλοίωση που επιδέχεται το χρώμα στην πορεία του προς το φως ή το σκοτάδι. Η τονική διαβάθμιση χρησιμοποιείται στη ζωγραφική για να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση του όγκου. Το χρώμα που τείνει προς το άσπρο έχει μεγαλύτερη τονικότητα. ( Το ρόζ έχει μεγαλύτερη τονικότητα από το βαθύ κόκκινο.
β)Απόχρωση: το όνομα του χρώματος (κόκκινο).
γ)Κορεσμός: το ποσοστό καθαρότητας του χρώματος (χαμηλού κορεσμού κόκκινο είναι το ροζ)
2. Γραμμές
α) ευθείες: γενικά όταν ένα έργο στηρίζεται σε ευθείες γραμμές (κάθετες και οριζόντιες, διαγώνιες) δίνει έμφαση στην προοπτική, στην καθαρότητα του σχεδίου και τη στατικότητα.. Οι διαγώνιες γραμμές δημιουργούν ένταση. Οι οριζόντιες προσδίδουν στο έργο την αίσθηση της ηρεμίας. Οι κάθετες της τάξης και της αυστηρότητας.
β) καμπύλες: οι έντονες καμπύλες δίνουν την εντύπωση της κίνησης και της ρυθμικής εναλλαγής. Το έργο που στηρίζεται σε καμπύλες γραμμές γίνεται πιο ανάλαφρο και πιο κομψό.
3. Αναλογίες: οι σωστές αναλογίες σε ένα πίνακα δίνονται με άξονα τον άνθρωπο, ο οποίος και αποτελεί τον φυσικό δέκτη του έργου. Με τις σωστές αναλογίες αποφεύγονται λάθη στην κλίμακα και αφύσικες παραμορφώσεις. Δίνεται καλύτερα η αίσθηση της ορατής πραγματικότητας.
4. Ισορροπία σύνθεσης: Η ισορροπία σε ένα έργο επιτυγχάνεται όταν οι επιμέρους μορφές είναι τοποθετημένες ισόρροπα σε σχέση με τον οριζόντιο και κάθετο άξονα του πίνακα. Εάν έχουν χρησιμοποιηθεί οι σωστές αναλογίες και η σωστή κλίμακα η αίσθηση της ισορροπίας εντείνεται.
5. Ενότητα: ενότητα έχει ένα έργο όταν συνενώνονται όλα τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης δομικά (σχέδιο) και μορφικά (χρώμα) με τέτοιο τρόπο ώστε να αξιοποιούνται όλες οι εκφραστικές τους δυνατότητες.
6. Έμφαση: έμφαση δίνεται σε ένα ορισμένο τμήμα του έργου με τους εξής τρόπους: α) με το σχέδιο: το σημαντικό κομμάτι ζωγραφίζεται σε μεγαλύτερη κλίμακα (ιερατική προοπτική – π.χ. Αιγυπτιακά).
β) με το χρώμα ή φως : ζωγραφίζοντας το πιο σημαντικό τμήμα με κάποιο έντονο θερμό χρώμα (π.χ. κόκκινο) ή δίνοντας την αίσθηση του έντονου φωτός σε ένα σημείο του πίνακα γ) εκμεταλλευόμενος τους κανόνες της ισορροπίας: η περιοχή κοντά στο κέντρο του πίνακα, στο σημείο δηλαδή τομής του οριζόντιου και κάθετου άξονα τραβά την προσοχή του θεατή.
7. Ρυθμός: είναι η εσωτερική οργάνωση και διάταξη των επιμέρους στοιχείων του έργου που χαρακτηρίζεται από την επανάληψη σύμφωνα με συγκεκριμένες μερικές σχέσεις και αναλογίες.
8. Υφή: ονομάζεται ο τρόπος με τον οποίο ο ζωγράφος έχει χειριστεί την επιφάνεια του έργου (π.χ. οι πινελιές του), ο οποίος επηρεάζει σημαντικά την εντύπωση που αφήνει το έργο στον θεατή.